Χωρίς Αφεντικά ......

Χωρίς αφεντικά… ..

Το 2001 η Αργεντινή, μια από τις πλουσιότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής και παγκόσμιο «οικονομικό θαύμα» σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα χρεοκόπησε. Ποιες ήταν οι αιτίες και τι ακριβώς συμβαίνει όταν χρεοκοπεί μια χώρα;

Το εξωτερικό χρέος αποτέλεσε βασική αιτία της οικονομικής κρίσης. Η υπερχρέωση της χώρας ξεκίνησε στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας (1976-1983) του Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα, που ευθύνεται για το θάνατο 30 χιλιάδων πολιτικών της αντιπάλων - των περίφημων "desaparecidos" (εξαφανισμένων). Όπως αποδείχθηκε, οι 30 χιλιάδες εξαφανισμένοι είχαν απαχθεί και δολοφονηθεί από τα όργανα της δικτατορίας.

Για να γίνει δημοφιλής η χούντα, δανείστηκε χρήματα από το εξωτερικό και το 1982 ξεκίνησε ένα πόλεμο με την Μεγάλη Βρετανία για την ανάκτηση της κυριαρχίας των νησιών Μαλβίνας (Φόκλαντς) που τελικώς επιτάχυνε την πτώση της.

Το 1983 ανέλαβε την προεδρία ο Ραούλ Αλφονσίν ο οποίος πήρε μέτρα για τον εκδημοκρατισμό της χώρας, όμως στον οικονομικό τομέα έδωσε προτεραιότητα στην αποπληρωμή του χρέους, ακολουθώντας τις επιταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το 1989, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, ο πρόεδρος Αλφονσίν αναγκάστηκε να παραιτηθεί, 5 μήνες πριν από τη λήξη της θητείας του. Αλλά τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα με την εκλογή του Κάρλος Μένεμ. Ο νέος πρόεδρος αθέτησε όλες τις υποσχέσεις του, υιοθετώντας τις πιο ακραίες συνταγές του νεοφιλελευθερισμού. Ο Κάρλος Μένεμ ιδιωτικοποίησε τη δημόσια περιουσία της Αργεντινής. Πολλές επιχειρήσεις πουλήθηκαν, παρότι ήταν κερδοφόρες και στρατηγικής σημασίας για τη χώρα, όπως οι εταιρίες Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου. Στηρίχθηκε σε ένα πολιτικό σύστημα, το οποίο διέφθειρε με τα χρήματα που παίχτηκαν γύρω από τις ιδιωτικοποιήσεις, καθώς και στον έλεγχο της Δικαιοσύνης, η οποία κουκούλωσε τα σχετικά σκάνδαλα. Η πολιτική του είχε ως συνέπεια μια οικονομική γενοκτονία: το 1999, όταν τελείωσε η δεύτερη θητεία του, στην Αργεντινή πέθαιναν καθημερινά 100 άτομα από την πείνα, εκ των οποίων τα 55 ήταν παιδιά.

Μέσα στην οικονομική κρίση τον κοινωνικό εξευτελισμό το φωτεινό μυαλό κάποιων ανθρώπων ήρθε να δείξει το πόσο εύκολο είναι να καταφέρεις κάτι συλλογικά με τις βασικές αρχές της αυτό οργάνωσης .

Αξιοσημείωτο και τεράστιας σημασίας είναι η προσπάθεια και η επιτυχία της αυτοδιαχείρισης μιας μεγάλης επιχειρήσεις ( ενός εργοστασίου ) από τους ίδιους τους εργάτες . Το εργοστάσιο των αδερφών Brukman.

Το εργοστάσιο Brukman υπέστη τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης της Αργεντινής , που για πρώτη φορά έγινε σαφώς αισθητή ως μια ύφεση το 1998. Από το 1995 η επιχείρηση άρχισε να συρρικνώνεται, είχαν απολύσει πάνω από 300 υπαλλήλους της. Οι πωλήσεις έπεφταν και τα χρέη είχαν συσσωρευτεί. ΟΙ μισθοί των εργαζομένων μειώθηκαν σε σημείο που να μη μπορούσαν να πληρώσουν το αντίτιμο της μεταφοράς τους προς τη δουλειά κάθε μέρα. Οι φήμες κυκλοφόρησαν επίσης ότι οι ιδιοκτήτες ήταν έτοιμοι για το κλείσιμο του εργοστασίου.

Στις 18 Δεκεμβρίου του 2001, περίπου πενήντα άτομα (κυρίως γυναίκες), συναντήθηκαν στο εργοστάσιο και απαίτησαν να τους χορηγηθεί επίδομα συγκοινωνιών , ακριβώς για να είναι σε θέση να διατηρήσουν την εργασία τους. Οι αδελφοί Brukman, οι ιδιοκτήτες του εργοστασίου, υποσχέθηκαν να φέρουν τα χρήματα και έφυγαν. Οι εργαζόμενοι αποφάσισαν να παραμείνουν, ζήτησαν από το θυρωρό τα κλειδιά, και πέρασαν τη νύχτα στο εργοστάσιο. Η ιδέα τους ήταν να πάρουν το κτίριο και να διαπραγματευτούν από αυτή τη θέση. Αλλά οι ιδιοκτήτες δεν επέστρεψαν, οπότε άρχισαν να δουλεύουν και πάλι μόνοι τους. Με τον καιρό, κατάφεραν να εξοφλήσουν τα χρέη. Μέσα από γενικές συνελεύσεις αποφάσισαν τη δίκαιη αμοιβή τους . Μετά από μήνες ήταν σε θέση να αυξήσουν τους μισθούς τους και να προσλάβουν δέκα περισσότερους εργαζόμενους.

Έφτασαν λοιπόν , ένα χρόνο σχεδόν μετά, 44 γυναίκες και 12 άντρες να συνεχίζουν να δουλεύουν στον ίδιο χώρο. Από τον πρώτο μήνα της κατάληψης άρχισαν να παράγουν αφού είχαν ήδη πουλήσει ένα μέρος του στοκ και σκεφτήκαν πως έπρεπε να το αντικαταστήσουν. Οι ίδιοι ομολογούν πως είχαν πολλούς πελάτες στην πρωτεύουσα και στο εσωτερικό της χώρας και ακόμα παρήγαγαν και για άλλες βιοτεχνίες. Με αυτό τον τρόπο κατάφεραν να έχουν όλοι τον ίδιο μισθό, που με τα αφεντικά δεν τον είχαν ποτέ. «Αυτοί μας πλήρωναν 2 πέσος, 5, ή 10 πέσος την εβδομάδα και εμείς τώρα αν πάμε καλά φτάνουμε να παίρνουμε 600 πέσος τον μήνα. Αυτό είναι κάτι που τα αφεντικά δεν θα έκαναν ποτέ γιατί κρατάνε τα πάντα οι ίδιοι και για τους εργαζόμενους τα ψίχουλα.» ομολογεί η Celia Martinez μέλος της εσωτερικής επιτροπής της βιοτεχνίας (comision interna)

Ο τρόπος με τον οποίο το εγχείρημα της αυτό διαχείρισης λειτούργησε ήταν απλός ,βασιζόμενος σε γενικές συνελεύσεις , μια κλειστή μόνο για τους εργαζομένους και μια ανοιχτή όπου ελεύθερα μπορούσε να συμμετάσχει οποιοσδήποτε όπως συνελεύσεις, κόμματα, οργανώσεις ανέργων, γείτονες, όπου καθένας μπορούσε να έρθει να προτείνει να ρωτήσει, να συμβουλευτεί. Από αυτή την συνέλευση είχαν προκύψει πολλές δραστηριότητες όπως πορείες και συναυλίες

Οι ιδιοκτήτες αργότερα προσπάθησαν να εκδιώξουν τους εργαζόμενους πολλές φορές. Τα μεσάνυχτα, 18 Απριλίου 2003, περισσότερα από 300 άτομα της ομοσπονδιακής αστυνομίας της Αργεντινής και περίπου 30 πολίτες κατάφεραν να εκδιώξουν τους εργαζόμενους. Λίγες ώρες αργότερα,πριν από την αυγή, 3.000 διαδηλωτές είχαν ήδη συγκεντρωθεί περίπου στο εργοστάσιο Burkman για τη στήριξη των εργαζομένων, περιλαμβανομένων και των piqueteros . Στις 21 Απριλίου η επαρχιακή αστυνομία του Μπουένος Άιρες επιτέθηκε στους διαδηλωτές που είχαν έρθει για να διαμαρτυρηθούν για την εκδίωξη. υπήρξαν 20 τραυματίες και εκατοντάδες συλλήψεις. Τελικά οι εργαζόμενοι ανέκτησαν τον έλεγχο του εργοστασίου. Ακόμα και σήμερα συνεχίζει να λειτουργεί ως συνεταιρισμός……

Μαύρο Αστέρι