Αναζητώντας την πολιτική διέξοδο στους δρόμους, του Μιχάλη Σπουρδαλάκη

Μόλις τέσσερις μέρες μετά τη μεγαλειώδη κινητοποίηση της παγκόσμιας αγανάκτησης περίπου το 10% του πληθυσμού της χώρας βγήκε στους δρόμους. Ο όγκος του πλήθους δεν «τρόμαξε μόνο» τις Βρυξέλλες, αλλά ξάφνιασε, τους εδώ παράγοντες και πολιτικούς παρατηρητές. Πρόκειται για εμπειρία που κατά τα φαινόμενα θα αποτελέσει ορόσημο για την προοπτική του πολιτικού συστήματος και της δημοκρατίας της χώρας. Η ερμηνεία όσων διαμείφθησαν δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα πρόχειρων παρατηρήσεων και γενικόλογων γενικεύσεων της συνήθους «κοινωνιολογίας του καφενείου» που ενδημεί στη χώρα.

Εντελώς επιγραμματικά παραθέτουμε κάποιες διαπιστώσεις για τη στρατηγική της αριστεράς για μια δημοκρατική διέξοδο από την κρίση.

1. Το μέγεθος, η ποιότητα και η ευρηματικότητα της συμμετοχής στις πρόσφατες κινητοποιήσεις, υπογραμμίζουν το βάθος της πολιτικής κρίσης, που προφανώς προϋπήρξε της δημοσιονομικής και οικονομικής.

2. Οι κινητοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν στον απόηχο του διάχυτου φόβου για το μέλλον. Διεθνείς οργανισμοί και οργανική διανόηση για πρώτη φορά τους τελευταίους δύο τουλάχιστον αιώνες διαπιστώνουν ότι το μέλλον μας θα είναι χειρότερο από το παρόν, ακυρώνοντας ουσιαστικά τις μεταρρυθμιστικές πολιτικές και λογικές «εξανθρωπισμού του καπιταλισμού».

3. Τα συνθήματα των διαδηλωτών, η μεγάλη συμμετοχή σε πόλεις της περιφέρειας, η υιοθέτηση νέων κοινών, διεθνών πρακτικών πολιτικής κινητοποίησης, καθώς και η σημασία που δόθηκε από τα διεθνή ΜΜΕ φαίνεται να δείχνουν ότι τουλάχιστον ενστικτωδώς το κίνημα στην Ελλάδα υιοθετεί το σύνθημα «σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά». Το «πάρτε το Μνημόνιο και φύγετε από εδώ» δεν είναι το αντίστοιχο της επιτομής του καταπληκτικού μανιφέστου του κινήματος «καταλάβετε την Wall Street” και της κραυγής «είμαστε το 99%»;

4. Τα νέα ρεπερτόρια δράσης, εμπλουτισμένα με τη νέα τεχνολογία πολιτικής κινητοποίησης δημιουργούν, μια νέα δυναμική, που δεν μπορεί να αγνοηθεί.

5. Οι κινητοποιήσεις δεν υπογράμμισαν μόνο τη βαθιά και χρόνια κρίση νομιμοποίησης στη χώρα, αλλά έμπρακτα αμφισβήτησαν τον δικομματισμό ως σύστημα διακυβέρνησης, όπου η κοινωνία αγνοείται προς όφελος των συμφερόντων που εκπροσωπεί το κράτος.

6. Η κοινωνική χαρτογράφηση των διαδηλωτών (εργαζόμενοι, άνεργοι, μικρομεσαίοι, πρεκαριάτο, φοιτητές, διανόηση, συνταξιούχοι κ.ά.) δείχνει ότι το ζήτημα των συμμαχιών παίρνει άλλη δυναμική στη Μνημονιακή μας κοινωνία.

7. Όλα τα παραπάνω φαίνεται ότι έχουν θορυβήσει το όλο σύστημα του κατεστημένου, το οποίο προσπαθεί να συντονιστεί και να αντιδράσει, όχι μόνο κατασταλτικά, αλλά και με ιδεολογικό πόλεμο συμβάλλοντας στην συγκρότηση εμφυλιοπολεμικού κλίματος και θέασης της κοινωνικής πραγματικότητας. Τι άλλο ήταν η επιστολή/ μανιφέστο των τριών υπουργών, που, παρά τις εσκεμμένες εννοιολογικές ανακρίβειες, υιοθετεί όλη την ατζέντα της «νέας δεξιάς» της δεκαετίας του 1980;

8. Η κρατική καταστολή των διαδηλώσεων επιχειρείται να νομιμοποιηθεί στη βάση μιας αντιλαϊκιστικής, τεχνοκρατικής και συχνά ακραίας εθνικιστικής ρητορείας, που εσκεμμένα ξεχνά ότι πίσω από τις όποιες «λαϊκιστικές» πρακτικές κρύβονται πραγματικά λαϊκά αιτήματα.

9. Η ιστορία σπανίως εξελίσσεται σύμφωνα με τις επιθυμίες μας και τις επιδιώξεις μας. Αυτό ίσως δημιουργεί μια αίσθηση ηττοπάθειας και μια εικόνα ότι η «κοινωνία μόνη ψάχνει…». Τίποτα ανακριβέστερο. Οι διαδηλώσεις έδειξαν ότι ο κόσμος στους δρόμους ψηλαφεί την πολιτική διέξοδο όχι μόνο με όχημα τους παλιούς θεσμούς πολιτικής και κοινωνικής εκπροσώπησης (συνδικάτα και κόμματα), αλλά και με τις κατακτήσεις των τελευταίων χρόνων (κοινωνικά φόρουμ, πρωτοβάθμια σωματεία, πλατείες κ.ά.).

Τέλος, αν υπάρχει κάποια αλήθεια στις παραπάνω παρατηρήσεις, οι διαδηλώσεις ουσιαστικά αναδεικνύουν τις προκλήσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς. Προκλήσεις με τις οποίες πρέπει να αναμετρηθεί για να συμβάλει στην αναγκαία δημοκρατική διέξοδο από την κρίση και που δεν μπορεί να είναι άλλη από μια νέα Μεταπολίτευση από τα κάτω.

Δημοσιέυτηκε στην "Αυγή" 23/10/2011